Osmoz, çözücü maddelerin az yoğun ortamdan çok yoğun ortama, seçici geçirgen bir zardan enerji harcanmadan geçişidir.
Canlı sistemlerde çözücü madde su olduğu için, biyoloji biliminde osmoz terimi ile kastedilen, suyun az yoğun ortamdan çok yoğun ortama seçici geçirgen bir zardan enerji harcanmadan geçişidir. Bu tanımda, seçici geçirgen zardan kasıt, çözünenleri geçirmeyen fakat çözücüleri geçiren bir zardır.
Süzgeç gibi davranan zar, küçük moleküllerin kolayca geçmelerine olanak verirken büyük moleküllerin geçişini engeller. Yoğunluğu daha az olan taraftaki sıvı moleküllerinin, yoğunluğu yüksek tarafa geçmeleri, zarın iki tarafındaki yoğunlukların dengelenmesine yardımcı olur. (bkz: Geçişme dengesi)
Canlı bir hücre, konsantrasyonu hücre sitoplazmik konsantrasyonundan daha düşük hipotonik bir ortama konulduğunda, ortamdan hücre içine, hücre zarı vasıtası ile su geçişi, bir başka deyişle osmoz gerçekleşir. Bu geçiş, hücrenin sitoplazmik konsantrasyonu, hipotonik çözeltinin konsantrasyonuna seyrelinceye kadar devam eder. Hipotonik çözeltilerde hayvan hücreleri şişer, bitki hücreleri ve hücre duvarı bulunan diğer hücreler ise şişmez. Eğer, bir hayvan hücresi, hipotonik çözeltinin konsantrasyonunun çok düşük olması sebebiyle çok fazla su alırsa, hücre zarının esnekliği yeterli olmaz ve hücre patlayabilir. Hayvan hücresinin patlamasına hemoliz denir. Canlı bir hücre, konsantrasyonu hücre sitoplazmik konsantrasyonundan daha yüksek hipertonik bir ortama konulduğunda, hücre içinden ortama, hücre zarı vasıtası ile su geçişi, başka deyişle osmoz gerçekleşir. Bu geçiş, hücrenin sitoplazmik konsantrasyonu, hipotonik çözeltinin konsantrasyonuna yükselinceye kadar devam eder. Bu durumda, su kaybından dolayı hücrelerin hacimleri küçülür ve büzülürler.
Canlı bir hücre, konsantrasyonu hücre sitoplazmik konsantrasyonu ile aynı olan izotonik bir ortamda iken, hücre içi ile ortam arasında konsantrasyon dengesi sağlanmış demektir. Bu durumda, hücre zarından su geçişi, başka deyişle osmoz gerçekleşmez. Yani hücre içindeki su miktarı aynı kalır. Tekne sahibi iseniz gerekli koruyucu bakım ve kontrolleri eksiksiz olarak yapmalısınız. Ozmoz ve ozmoza sebep olabilecek her türlü unsuru tespiti sonrasında acil olarak gidermelisiniz.
İkinci el tekne alacaksanız ozmoz’a çok dikkat etmelisiniz ve konusunun uzmanına danışınız ki ilerde üzülmeyesiniz.
Teknede ozmoz
Tekrar edecek olursak, Fiberglass teknelerin en önemli sorunlarından biri ozmozdur. Jelkot (Gell coat) adı verilen üst kaplamadan su moleküllerinin ozmoz sebebi ile fiberglass gövdeye geçmesi ile oluşur Daha iyi anlaşılabilmesi için bir örnekle kısaca açıklamaya çalışalım. Ozmoz: Bitkilerde suyun köklerden başlayarak gövdede yükselmesi ve yapraklara kadar ulaşmasını sağlayan fiziksel olaydan almaktadır Asıl sorun gövdeye giren bu suyun, tekne inşası sırasında tam karışmamış kimyasallar ile reaksiyona girmesi ile ortaya çıkar. Hidroliz olarak adlandırılan bu olay su moleküllerinin bu maddelere bağlanması ile başlar. Molekül büyüklüğü arttığı için yeni oluşan bu kimyasal aynı zardan geri geçemez ve basınç artar. Bu kimyasal maddeler bir taraftan baskı ile fiberglass yapıyı zorlayarak bozduğu gibi kimyasal olarak da etkiler ve sonuçta fiberglass yapıda yıkım başlar Teknelerde ozmoz zararı olarak adlandırdığımız hidroliz fiber gövdede kabarmalar ve patlalamalar başlamadan önce kolaylıkla teşhis edilemez. Zarar başladıktan sonra ise onarımı oldukça pahalı bir işlev haline gelir. Bu nedenle zararlar ortaya çıkmadan ozmoz zararının oluşup oluşmayacağının tesbiti önem taşır. Bu zararın önlenebilmesi için teşhis önemlidir. Gövdeyi bozmadan ozmoz zararının oluşup oluşmayacağı iyi bir muayene ile tesbit edilebil Ozmoz zararı sadece su kesiminde değil güvertede de oluşabilir. Güverteye bağlı malzemelerin civata deliklerinden giren su eğer arada ahşap malzeme varsa onu çürüttüğü gibi fiberglass’ta da yıkıma yol açar. Dar bir bölgeyi etkilemekle birlikte söz konusu olan bağlantı noktası olduğundan zarar tam oluşmadan giderilmelidi Ozmoz muayenesi için teknenin karaya çekilmiş olması ve üzerinden en az 24 saat geçmiş olması gerekir.Tam bir ozmoz tedavisi için üst kaplamanın (Gell coat’un) yüzeyden tamamen çıkartılması gerekir. Gell coat çıkarıcısı kullanılmasını gerektiren bu işlem için profesyonel bir uzmana başvurmalısınız. Daha sonra tekne, tuzlardan ve diğer kirlarden arındırılır. Bu yıkama işlemi yüksek basınç ve buhar kullanılarak gerçekleştirilir Temizlenen lamine yüzey düzenli olarak kontrol edilir ve bütün kirlerden arındınıldığından emin olunduktan sonra tekne kurumaya bırakılır. Gerekirse bir nem düşürücü (dehumidifier) tekneye yerleştirilir. Bu önemli kuruma süreci haftalar belki aylar alabilir. Laminattaki herhangi bir yapısal problem tanımlanabilir ve gerekiyorsa epoksi reçine ve elyaf kullanılarak tamir edilir.
May 16th, 2013 
